Elektronik Tebligat Zorunluluğu ve Muhataplık

Hukukumuzda elektronik tebligat zorunluluğu muhataplar açısından 7201 sayılı Tebligat Kanunu 7. maddesi a bendi ile hükme bağlanmıştır. Muhataplık gerçek veya tüzel kişilerden olabilir. Vatandaşların elektronik tebligat kullanımı hakkında düzenlemeler yine bu madde ile gelmiştir.

 

Elektronik yolla tebligatın muhatapları 7201 sayılı Tebligat Kanunu 7. Maddesi gereğince “Zorunlu Muhataplar” ve “İsteğe Bağlı Muhataplar” olmak üzere iki grupta incelenir.

 

UETS’de Muhataplık

 

1) Zorunlu Muhataplar

 

7201 Sayılı Tebligat Kanunu ve Elektronik Tebligat Yönetmeliği’nde zorunlu muhataplar tahdidi olarak belirtilmiştir. Sayılan bu muhataplara kanun gereği elektronik tebligat yapılması zorunludur. Bu muhataplarla ilgili çeşitli tarihlerde düzenlemeler yapılmış olmakla birlikte, son olarak 28.02.2018 tarihli 7101 sayılı “İcra ve İflâs Kanunu Ve Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun” ile beraber 7201 sayılı Tebligat Kanun’un kapsamı genişletilmiş, elektronik tebligat yapılması gereken zorunlu muhatapların sayısı artmıştır. Bunları güncel haliyle sıralarsak;

 

• 10/12/2003 tarihli ve 5018 sayılı Kamu Malî Yönetimi ve Kontrol Kanununa ekli (I), (II), (III) ve (IV) sayılı cetvellerde yer alan kamu idareleri ile bunlara bağlı döner sermayeli kuruluşlar;
• 5018 sayılı Kanunda tanımlanan mahallî idareler;
• Özel kanunla kurulmuş diğer kamu kurum ve kuruluşları ile kanunla kurulan fonlar ve kefalet sandıkları;
• Kamu iktisadi teşebbüsleri ile bunların bağlı ortaklıkları, müessese ve işletmeleri;
• Sermayesinin yüzde ellisinden fazlası kamuya ait diğer ortaklıklar;
• Kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşları ve üst kuruluşları;
• Kanunla kurulanlar da dâhil olmak üzere tüm özel hukuk tüzel kişileri;
• Noterler;
• Baro levhasına yazılı avukatlar;
• Sicile kayıtlı arabulucular ve bilirkişiler;
• İdareleri, kamu iktisadi teşebbüslerini veya sermayesinin yüzde ellisinden fazlası kamuya ait diğer ortaklıkları; adli ve idari yargı mercileri, icra müdürlükleri veya hakemler nezdinde vekil sıfatıyla temsile yetkili olan kişilerin bağlı bulunduğu birim.

 

Hüküm çerçevesinde her ne kadar elektronik tebligatın yapılacağı gerçek ve tüzel kişiler sayılsa da ilgili hükümde sayılmayan, tüzel kişiliği olmayan topluluklarda bulunmaktadır. Örneğin adli ve idari mercilerin, icra müdürlüklerinin tüzel kişiliği bulunmamakta ve Adalet Bakanlığının tüzel kişiliği altında temsil edilmektedir. Buna rağmen tüzel kişiliği olmayan bu mercilerin, tüzel kişiliği varmış gibi düzenlemede yer alması uygun olmamıştır.

 

Yine elektronik tebligat yapan mercilerin büyük bir kısmı aynı zamanda tebligatın elektronik yapılması zorunlu olan tebligat muhataplarıdır. Tebligatın elektronik yolla yapılması zorunlu olan muhatapların, kendilerine elektronik tebligat yapılabilmesi için kendilerine ait e-tebligat adreslerinin bulunması gerekmektedir.

 

Zorunlu muhatap olanlara e-tebligat yapılması gerekmektedir. Fakat bu tür kimselere sadece meslekleri ile ilgili hususlarda elektronik yolla tebligat zorunluluğu bulunmakta olup, şahsi işlemleri ile ilgili kendilerine elektronik yolla tebligat zorunluluğu bulunmamaktadır. Örneğin, avukatın müvekkili adına açmış olduğu bir davaya ilişkin işlemde elektronik yolla tebligat zorunluluğu bulunmaktayken, avukatın kendi adına avukatlık sıfatını kullanmaksızın bir vatandaş kimliği ile açmış olduğu bir davaya ilişkin işlemde elektronik yolla tebligat zorunluluğu bulunmamaktadır.

 

Düzenlemeye ilişkin eleştirilmesi gereken bir nokta olarak; arabulucular ve bilirkişiler kanunda zorunlu muhataplardan sayılmasına rağmen, Ceza Muhakemesi Kanunu 253. Madde de belirtilen uzlaştırmacıların sayılmaması söylenebilir. Her ne kadar içerik bakımından tebligat zarureti veya “Uzlaştırmacı Portal” üzerinden işlem kolaylığı göze çarpsa da işleyiş düzeni bakımından SMS veya e-posta yerine uzlaştırmacıları zorunlu muhataplara ekleyip elektronik tebligat kullanılması sağlamak daha uygun olacaktır.

2) İsteğe Bağlı Muhataplar

 

Tebligat Kanunu ve Elektronik Tebligat Yönetmeliği’ne göre tebligatın elektronik olarak yapılması zorunlu muhataplar dışında kalan gerçek ve tüzel kişilere talepleri halinde elektronik tebligat adresi verilir. Bu durumda isteği doğrultusunda elektronik tebligat adresi verilen kişilere tebligatın elektronik yapılması zorunlu olacaktır.

 

E-tebligat adresine sahip olmak isteyen vatandaş veya isteğe bağlı muhataplar bunun için PTT’nin UETS hizmetine giriş yapması gerekmektedir. https://ptt.etebligat.gov.tr/login adresinden sisteme giriş yaptıktan sonra “Hesap Bilgileri” kısmından alıcı ayarını ve bilgilerini girdikten sonra sistemin atadığı e-tebligat adresini kullanabilirler. Kayıt esnasında da UETS sistemi konu hakkında uyarıcı bilgi vermektedir.

 

Bu kaydı yapan zorunlu alıcı olmayan muhataplar artık klasik usulle tebligat almayacaklardır. Tebligat çıkarmaya haiz makam ve merciler şahıslara ayrıca bildirimde bulunmadan elektronik adreslerine tebligat çıkarabilir.

 

Öngörülemeyen bir sebepten ötürü (Altyapı, yazılımsal sebepler vs.) tebligatın yapılamaması gündeme gelebilir. Bu gibi durumlarda zorunlu muhataba ait olan elektronik posta adresine tebligatlar gönderilmemelidir. Çünkü tebligatın amacı olan belgelendirme ve bildirme niteliği oluşmamış olacağından işlemin yokluğu gündeme gelir. İlanen tebligat mümkün olmaz. Eğer elektronik tebligat bir şekilde gerçekleştirilemiyorsa klasik usullere göre tebligat yapılması gerekmektedir.

 

Elektronik tebligat, muhatabın sıfatı fark etmeksizin e-tebligatın muhatabın elektronik posta adresine ulaştığı günü takiben beşinci günün sonunda tebliğ edilmiş sayılır.

KEP (Kayıtlı Elektronik Posta Sistemi)

 

KEP, Türk Ticaret Kanunu temeline dayanılarak kurulmuş, kamu kurumu olsun olmasın herkesçe kullanılabilen resmi bir elektronik posta sistemidir. Kamu Kurumları resmi yazışmalarını KEP ile yapmaktadır.

 

Uygulamada UETS ve KEP sistemi sıklıkla karıştırılmaktadır. KEP sistemi resmi bir e-mail hesabı gibi düşünülebilir. UETS yalnızca tebligat alma için kullanılırken, KEP sisteminde cevap iletileri de gönderilebilir. KEP üzerinden herkes ileti gönderebilirken, UETS üzerinden sadece yetili merciler ileti (tebligat) gönderebilir. Gerçek kişiler KEP kullanabilmektedir. Bu sayede KEP kullanıcıları gerçek veya tüzel kişiler ihbar, ihtar vs. gönderimini yapabilmektedirler. Yukarıda bahsettiğimiz zorunlu muhatapların UETS için elektronik tebligat adresi alma zorunluluğu bulunmakta iken, KEP için böyle bir zorunluluk bulunmamaktadır. UETS de gelen tebligatlar teslim tarihinden itibaren beşinci gün sonunda tebliğ edilmiş sayılırken, KEP sisteminde ise teslim tarihini izleyen ertesi iş günü sonunda sonra tebliğ edilmiş sayılır.

Elektronik Tebligatın Delillendirilmesi

 

Elektronik ileti/tebligat sistemlerinin en önemli özelliği ispat noktasındadır. Her iki sistemde de tebligatı çıkarmaya veya iletiyi gönderemeye yetkili merciden KEP yada UETS tarafından teslim alındığı bilgisini, muhatabın e-tebligat adresine ulaştığı bilgisini, iletinin veya tebligatın muhatap tarafından okunduğu bilgisini içeren elektronik sertifikalar ile imzalanmış kayıtlar tutulmaktadır.

 

Elektronik tebligat Yönetmeliği 12. Maddesi gereği UETS ile e-tebligatın ulaşıp ulaşmadığına dair tüm kayıtları, tebligatı gönderen yetkili merciye derhal gönderir ve en geç yirmi dört saat içinde bunu bildirmekle yükümlüdür.

 

Kaynakça

---

• YARDIMCI, 2019, “Yeni Elektronik Tebligat Yönetmeliği Çerçevesinde Elektronik Tebligat”
• BÖRÜ, 2020, Hacettepe Hukuk Fakültesi Dergisi “Elektronik Tebligat”
• AKKAN, 2018, “Tebligat Kanunu Çerçevesinde Elektronik Tebligat”