Yaralanmalı Trafik Kazası ve Hukuki Süreç

Yaralanmalı Trafik Kazası

Yaralanmalı Trafik Kazası Nedir?

Yaralanmalı trafik kazası: Kara-yolları Trafik Kanunu’nun tanımına göre, motorlu bir aracın işletilmesi yani sürüş/hareket anında, iki aracın karşılıklı, tek taraflı ve yahut aracın yayalara çarpması sonucu, iki tarafta veya tek tarafta meydana gelen bedeni hasara yaralanmalı trafik kazası denilmektedir.

Sigorta Şirketine Başvuru Zorunluluğu

Yaralanmalı Trafik Kazası sonrası izlenmesi gereken ilk yol, Sigorta Şirketine başvurudur.

2918 Sayılı Karayolları Trafik Kanunu’nun (KTK) 97. maddesinde yapılan değişiklik ile, sigorta davalarında ve sigorta tahkim başvurularında sigortacı şirkete başvurma zorunluluğu getirilmiştir. Yapılan değişiklik öncesinde, zarara uğrayan sigorta şirketine başvuru yapmadan doğrudan dava açabiliyordu. Ancak kanunda yapılan değişiklik ile zarar gören dava açmadan veya sigorta tahkim yoluna başvurmadan önce mutlaka sigorta şirketine yazılı başvuru yapacaktır.

İlgili kanun maddesi şu şekildedir; “Zarar görenin, zorunlu mali sorumluluk sigortasında öngörülen sınırlar içinde dava yoluna gitmeden önce ilgili sigorta kuruluşuna yazılı başvuruda bulunması gerekir. Sigorta kuruluşunun başvuru tarihinden itibaren en geç 15 gün içinde başvuruyu yazılı olarak cevaplamaması veya verilen cevabın talebi karşılamadığına ilişkin uyuşmazlık olması hâlinde, zarar gören dava açabilir veya 5684 sayılı Kanun çerçevesinde tahkime başvurabilir.”

Zarar görenin veya ilgililerin sigorta şirketine yazılı başvuru yapmasından sonra sigorta şirketi 15 gün içerisinde başvuruya yazılı olarak cevap vermesi zorunludur. Ancak cevap verilmez veya talep karşılanmazsa bu durumda KTK m.97’ye göre dava açılabilir veya sigorta tahkim yoluna gidilebilir.

Sigorta şirketine başvurunun zorunlu olduğuna ilişkin BAM kararı;

İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi 9. Hukuk Dairesi’nin 14/02/2019 T., 2019/393 E. ve 2019/171 K. sayılı karar;

“Dava şartları, davanın esası hakkındaki yargılamanın devamı için gerekli olan şartlar olup, davanın açılabilmesi için değil, mahkemenin davanın esasına girebilmesi için aranan kamu düzeni ile ilgili zorunlu koşullardır. HMK’nın 115/2 maddesi uyarınca mahkeme dava şartı noksanlığını tespit ederse davanın usulden reddine karar verir. Ancak dava şartı noksanlığının giderilmesi mümkün ise bunun tamamlanması için kesin süre verir. Bu süre içinde dava şartı noksanlığı giderilmemişse davayı, dava şartı yokluğu sebebiyle usulden reddeder. KTK’nın 97. maddesi ile getirilen başvuru koşulu da tamamlanabilir bir dava şartı niteliğinde olduğundan mahkemece bu dava şartı yerine getirilmeksizin dava açıldığının tespiti halinde, davacı vekiline 2918 sayılı KTK’nın 97. maddesinde öngörülen başvuruya ilişkin eksikliği gidermesi için kesin süre verilmeli, başvuru yapılması halinde başvurunun akıbeti beklenmeli, sigorta şirketince 15 gün içinde cevap verilmemesi veya verilen cevabın talebi karşılamaması halinde dava şartının yerine getirildiği kabul edilerek davanın esasına girip deliller toplanıp değerlendirilerek ortaya çıkacak sonuca göre bir karar verilmeli, kesin süre içinde başvuruya ilişkin dava şartının yerine getirilmemesi halinde ise bu kez dava şartı yokluğundan davanın usulden reddine karar verilmelidir.”

Sigorta Şirketine Başvuru İçin Gerekli Evraklar

• Trafik kaza tespit tutanağı ve trafik kazası bilirkişi raporu,
• Hastane raporu veya epikriz raporu, tedavi masraflarına ilişkin faturalar,
• Kazaya ilişkin hasar fotoğrafları,
• Trafik kazasına karışan diğer araçlara ait araç ruhsat ve trafik poliçe örneği,
• Hak sahibinin nüfus cüzdanı örneği (Hak sahibi Tüzel kişi ise; imza sirküsü ve yetkilinin nüfus cüzdanı örneği)
• Hak sahibinin banka hesabı bilgileri,
• Taleplerini içeren ve kazanın anlatıldığı başvuru dilekçesi,

Üst maddelerde belirtiğimiz belgeler ile sigorta şirketine noter aracılığıyla veya iadeli taahhütlü posta ile başvurulur.

Sigorta Tahkim Komisyonuna Başvuru veya Dava Yolu

İkinci aşamaya şu durumlarda ihtiyaç duyulur:

• Sigorta Şirketine yapılan başvuruya 15 gün içinde cevap verilmemesi,
• Verilen cevabın talebi karşılamaması,
• Verilen cevabın talebin bir kısmını karşılaması.

1-) Sigorta Tahkim Komisyonuna Başvuru

5684 sayılı Sigortacılık Kanunu ile kurulmuş olan Sigorta Tahkim Komisyonu, üye sigorta kuruluşları ile sigorta ettiren veya sigortadan menfaat sağlayan kişiler arasında sigorta sözleşmesinden doğan uyuşmazlıkları çözmektedir.

Sigorta tahkim sistemine üye olan kuruluşlarla uyuşmazlığa düşen kişi, uyuşmazlık konusu sözleşmede özel bir hüküm olmasa bile tahkim usûlünden faydalanabilir. (SK m.30/1)

Tahkim için, Komisyonun merkezine ya da başvuru yapan kişinin ikametgâhının bulunduğu ya da rizikonun gerçekleştiği yerdeki büroya başvurulabilir.

Sigorta Şirketi Sigorta Tahkim Komisyonu’na üye ise ve başvuruda bulunulduğunda yukarıda sayılan durumlardan biri ortaya çıktıysa Sigorta Tahkim Komisyonunda yer alan başvuru formunu eksiksiz doldurup ekindeki belgelerle birlikte Komisyona başvuru yapılır. Komisyonun başvuruyu değerlendirmeye alabilmesi için Zorunlu Sigortalar hariç, uyuşmazlık konusu rizikonun ilgili kuruluşun üyelik tarihinden sonra meydana gelmiş olması gerekmektedir. Zorunlu Sigortalarda ise kuruluşun Komisyonumuza üye olup olmadığına bakılmaksızın, 18.04.2013 tarihinden sonra ortaya çıkan uyuşmazlıklar için Komisyona başvuru yapılabilmektedir.

Komisyona yapılan başvuruda daha önce muhatap sigorta şirketine yapılan başvuruyu gösterir belgenin ve de başvuruya konu iddiaların ispatına yarayacak diğer belgelerin sunulması gerekmektedir. Tahkime İlişkin Yönetmeliğin 16. maddesi gereği Komisyon başvurularının başvuru formu doldurularak yapılması zorunludur. Başvuruların ıslak imzalı olması gerekmekte olup, faks ve benzeri yöntemlerle yapılan başvurular kabul edilmemektedir.

Başvuru İçin Gerekli Belgeler

1. Islak İmzalı Başvuru Formu
2. Başvuru Ücretinin Ödendiğine Dair Banka Makbuzu Örneği
3. Sigorta Kuruluşuna Gönderilen Müracaat Yazısı
4. Sigorta Şirketinin nihai cevap yazısı veya başvurudan sonra kuruluşun 15 iş günü sonunda yazılı cevap vermediğinin ispatına yönelik belgeler. (Noter İhtarnamesi, İadeli Taahhütlü Posta, Kargo alındısı, Sigorta kuruluşunun evrak kayıt tarihini gösteren suret vb.)
5. Alınan cevabın neden isteklerinizi karşılamadığına yönelik açıklama ve de komisyondan ne talep edildiği (başvuru formuna da yazılabilir)
6. İddianızı kuvvetlendirecek diğer tüm belgelerin okunaklı sureti (var ise Sigorta Sözleşmesi / Poliçesinin sureti)
7. Vekaletname (Vekaletname de alternatif uyuşmazlık çözüm yolları veya sigorta tahkim komisyonuna müracaat yetkisi verildiğine dair özel yetkinin yer alması gerekmektedir)
8. Vekalet suret harç makbuzu ve de baro pulu.

Komisyon Nezdinde Uyuşmazlığın Çözümü Süreci

Komisyona yapılan başvuru 15 gün içerisinde raportörler tarafından ön inceleme yapılarak sigorta hakemlerince ele alınıp alınmayacağına karar verilir. Olumlu görüldüğünde başvuru sigorta hakemlerine iletilir ve de en geç 4 ay içerisinde (taraflarca anlaşarak süre uzatılması mümkündür) karar verilir.

Uyuşmazlık miktarı 5.000,00TL ve daha az ise verilen kararlar kesindir, 5.000,00TL ve üzeri kararlara karşı bir defaya mahsus komisyon nezdinde itirazda bulunulabilir. 40.000,00TL ve üzeri miktar için itiraz üzerine verilen kararlara karşı taraflar temyiz yoluna gidebilirler.

5684 sayılı Sigortacılık Kanununun 30’uncu maddesinin 12’nci fıkrasında, “…Uyuşmazlığa düşen taraflar arasında, açık ve yazılı şekilde yapılması gereken sözleşme ile daha yüksek bir tutar belirlenmemişse, hakemin verdiği kırkbin Türk Lirasına kadar olan kararlar her iki taraf için kesindir. Kırkbin Türk Lirasının üzerindeki kararlar için temyize gidilebilir. Her halükârda Hukuk Usûlü Muhakemeleri Kanununun 533 üncü maddesi hükümleri saklıdır. Temyize ilişkin usûl ve esaslar hakkında Hukuk Usûlü Muhakemeleri Kanunu uygulanır.” denilmekte; 6100 sayılı HMK’nın 439’uncu maddesinin 1’inci bendinde ise Hakem kararına karşı yalnızca iptal davası açılabileceğine ilişkin düzenleme bulunmaktadır.

Bu düzenlemeler birlikte değerlendirildiğinde, sigorta sözleşmesinden doğan uyuşmazlıkların çözümlenmesine yönelik olarak sigorta tahkim sistemi ile ilgili usul ve esasları düzenleyen özel kanun niteliğindeki 5684 sayılı Sigortacılık Kanununun uygulama önceliği olduğu gözetilerek, Sigorta Tahkim Komisyonu Uyuşmazlık Hakem Kurulu kararlarının iptalinin istenemeyeceğinin; ancak Sigortacılık Kanununda belirtilen yasa yolu olan temyiz yoluna” gidilebileceğinin kabulü gerekir. Kırk bin Türk Lirasının üzerindeki uyuşmazlıklar hakkında verilen kararlar için temyize gidilebilmesi için, itirazın yapılmış olması gerekir; itiraz edilmeden doğrudan temyize gidilemez. [Özdamar, Tahkim, s. 849-850]

2-) Dava Süreci

Davalı ve Davacı

Yaralanmalı trafik kazasında dava açma hakkı zarar görende olup, zarar görenin yakınlarının manevi zarar dışında dava açma durumları söz konusu olmaz.

Davalı olarak; Sürücü, Araç Sahibi, Aracı İşleten, Sigorta Şirketi ortaya çıkan kazadan sorumludurlar. Uygulamada ortaya çıkan zararın tahsili noktasında en çok güvence sağlayan Sigorta Şirketi olduğundan genelde husumet Sigorta Şirketlerine karşı yöneltilmektedir.

Görevli ve Yetkili Mahkeme

• Görevli Mahkeme

+ Yaralanmalı trafik kazası sebebiyle tazminat davalarında görevli mahkeme Sigorta Şirketi dışındaki sorumlulara/davalılara karşı açılacaksa Asliye Hukuk Mahkemesi’dir.

+ Eğer dava sigorta şirketine karşı açılacaksa bu halde görevli mahkeme Asliye Ticaret Mahkemesi olacaktır. Zira sigorta şirketinin sorumluluğu ticari işten kaynaklanmaktadır.

+ Eğer diğer sorumlularla/davalılarla birlikte sigorta şirketi de davalı olarak gösterilecekse bu durumda dava Asliye Ticaret Mahkemesi’nde açılmalıdır.

• Yetili Mahkeme

+ Davalılardan herhangi birisinin yerleşim yeri mahkemesinde, (HMK md.6).

+ Trafik kazasının meydana geldiği yer mahkemesinde, (HMK md.16/1)

+ Trafik kazasında zarar görenin yerleşim yeri mahkemesinde, (HMK md.16/1).

+ Sigorta Şirketi merkezinin bulunduğu yer mahkemesinde, (HMK md.14/2).

Dava açılabilir.

Alacak Kalemleri

+ Maddi Tazminat:

TBK m.54 kapsamında talep edilecek maddi zararlar:

1. Tedavi giderleri.
2. Kazanç kaybı.
3. Çalışma gücünün azalmasından ya da yitirilmesinden doğan kayıplar.
4. Ekonomik geleceğin sarsılmasından doğan kayıplar.

+ Manevi Tazminat:

Manevi tazminat TBK m. 56 kapsamında talep edilecek olup amir kanun maddesi şu şekildedir;

 “Hâkim, bir kimsenin bedensel bütünlüğünün zedelenmesi durumunda, olayın özelliklerini göz önünde tutarak, zarar görene uygun bir miktar paranın manevi tazminat olarak ödenmesine karar verebilir.”

Zamanaşımı

Karayolları Trafik Kanunu m. 109;

Motorlu araç kazalarından doğan maddi zararların tazminine ilişkin talepler, zarar görenin, zararı ve tazminat yükümlüsünü öğrendiği tarihten başlayarak iki yıl ve herhalde, kaza gününden başlayarak on yıl içinde zamanaşımına uğrar.

Dava, cezayı gerektiren bir fiilden doğar ve ceza kanunu bu fiil için daha uzun bir zaman aşımı süresi öngörmüş bulunursa, bu süre, maddi tazminat talepleri için de geçerlidir.

Zamanaşımı, tazminat yükümlüsüne karşı kesilirse, sigortacıya karşı da kesilmiş olur.

Sigortacı bakımından kesilen zamanaşımı, tazminat yükümlüsü bakımından da kesilmiş sayılır.

Motorlu araç kazalarında tazminat yükümlülerinin birbirlerine karşı rücu hakları, kendi yükümlülüklerini tam olarak yerine getirdikleri ve rücu edilecek kimseyi öğrendikleri günden başlayarak iki yılda zamanaşımına uğrar. Diğer hususlarda, genel hükümler uygulanır.

Ayrıca Yaralanmalı Trafik Kazalarında TCK’ya göre 8 yıllık dava zamanaşımı süresi söz konusu olduğundan bu dava süresinde zamanaşımı süresi dolmuş olsa bile ceza davası süresince tazminat talebinde bulunulabilir.